Lymfoedeem

Wat zijn de klachten?

Doordat er een verstoring aanwezig is tussen de vochttoevoer en de vochtafvloed is er een zwelling van het weefsel te zien. Deze zwelling bestaat uit eiwitrijk vocht. Wanneer dit vocht nog niet heel lang in het weefsel aanwezig is kun je in sommige gevallen een putje duwen dat enkele seconden zichtbaar blijft. Dit wordt ook wel een delle genoemd. Er is dan sprake van pitting oedeem. Daarnaast voelt het oedemateuze gebied zwaar,  vermoeid en gespannen aan en kan soms als ‘vervelend’ ervaren worden. Wanneer lymfoedeem langer aanwezig is kunnen veranderingen in de huid waarneembaar zijn. De huid kan rood gaan kleuren en wat gaan verhoornen.  Ook kan er dan minder goed een delle gedrukt worden in het weefsel. We spreken dan van non pitting oedeem.

Delle drukbaar – pitting oedeem

Verschillende vormen

Er is onderscheid te maken in twee verschillende vormen van lymfoedeem. De oorzaak voor het ontstaan van het lymfoedeem is bij beide vormen verschillend. 

Primair lymfoedeem

Primair lymfoedeem is een aangeboren afwijking. Er kan in de aanleg van het lymfestelsel sprake zijn van te weinig of te smalle lymfebanen of een afwijking in de lymfeklieren. Primair lymfoedeem komt het meest voor in benen en voeten. Hoewel het een aangeboren afwijking is, uit het zich vaak pas na de puberteit. Primair lymfoedeem kan erfelijk zijn.

Secundair lymfoedeem

Secundair lymfoedeem ontstaat wanneer er een defect optreedt in het lymfestelsel. In tegenstelling tot primair lymfoedeem is hier geen sprake van een erfelijke aanleg. Een voorbeeld hiervan is wanneer er lymfeklieren verwijderd worden bij de behandeling van kanker, of wanneer er lymfebanen beschadigd raken tijdens een operatie of bestraling. In principe kan secundair lymfoedeem daarom optreden in heel het lichaam.  Deze vorm van lymfoedeem kan direct na de ingreep optreden, maar ook pas jaren later.

Een andere oorzaak voor het ontstaan van secundair lymfoedeem is erysipelas. In de volksmond wordt dit ook wel wondroos genoemd. Deze bacteriële infectie komt het lichaam binnen via een (klein) wondje en tast het lymfestelsel aan.

Zowel primair lymfoedeem als secundair lymfoedeem, zoals hierboven beschreven, is een chronische aandoening. Dit betekent dat, ondanks dat het goed te behandelen valt, niet te genezen is.

Tips

Onderstaande tips kunnen oedeem klachten verminderen:
O Leg het oedemateuze gebied wat omhoog zoals het voeteind van het bed enkele centimeters hoger instellen. Hierdoor kan het lichaam het oedeem beter afvoeren.
O Blijf in beweging. Hierdoor zorgen omliggende spieren dat het oedeem beter wordt afgevoerd.
O Vermijd hoge temperaturen, zoals de sauna. Het oedeem kan hierdoor toenemen.
O Smeer het oedemateuze gebied regelmatig in met een hydraterende crème om de huidconditie op peil te houden en de kans op wondjes te verkleinen. De huidtherapeute kan u hierin adviseren.

De behandeling

Oedeem kan behandeld worden met manuele lymfedrainage, pneumatische compressietherapie, LPG endermologie, het aanmeten van elastische kousen, zwachtelen, het aanmeten van compressiemiddelen en lymfetaping.

De huidtherapeute zal tijdens het intakegesprek een anamnese (vraaggesprek) met u afleggen en het oedemateuze gebied beoordelen. Hieruit volgt dan een behandeladvies met één of meerdere behandelmogelijkheden.